Αφήγηση του Γιώργου Ασλανίδη με καταγωγή από την Σαμψούντα

του Κωνσταντίνου Κυριαζή-Κηπουρού

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Βοϊράνη», τεύχη 37 και 38, το έτος 1998, με τίτλο Η Οδύσσεια των Ποντίων και το ρίζωμά τους στο χωριό μας και συνοδευόταν από το παρακάτω κείμενο:

Στην προσπάθεια της «Βοϊράνης» να καταγράψει όσες περισσότερες μνήμες από κείνους τους συγχωριανούς μας που έζησαν τις τραγικές στιγμές του ξεριζωμού τους από τις πανέμορφες και αξέχαστες πατρίδες του Πόντου, την οδύσσειά τους και το ρίζωμά τους στο χωριό μας, ήλθαμε σε επαφή με τρεις απ' αυτούς, και προσπαθήσαμε να ανασκαλέψουμε τις μνήμες τους και να ξαναζωντανέψουμε μακρινές εποχές. Παρ' ότι λοιπόν βρίσκονται σε μεγάλη ηλικία, είναι εντυπωσιακή η καθαρότητα του μυαλού τους και παραστατικότατη η αφήγηση των εμπειριών που γεύτηκαν στην παιδική τους ηλικία, οι οποίες σημάδεψαν για πάντα τη ζωή τους. Κοινό σημείο αναφοράς τους, η καταγωγή τους από τα παράλια του Εύξεινου Πόντου και η εγκατάστασή τους σε διαφορετικές χρονικές στιγμές ο καθένας, στο χωριό μας. Θέλοντας να ανασυνθέσουμε την πρώτη εικόνα του χωριού, με τα ονόματα και τον τόπο προέλευσης των πρώτων κατοίκων του, επιχειρήσαμε να επαναφέρουμε στη μνήμη τους εκείνα τα χρόνια και με την βοήθεια κι άλλων ηλικιωμένων συγχωριανών μας να παραθέσουμε τα ονόματα, αρχηγών ποντιακών οικογενειών, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν είναι σήμερα στη ζωή.

Ο Γεώργιος Ασλανίδης γεννήθηκε το 1912 στη Σαμψούντα του Πόντου, και ήταν το μικρότερο από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας του Αναστασίου και της Αναστασίας Ασλάνογλου, όπως ήταν το πραγματικό τους όνομα. Το 1917 σε ηλικία πέντε ετών έζησε την τραυματική εμπειρία να χάσει τον πατέρα του, που τον κρέμασαν οι Τούρκοι στα πλαίσια της γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού που είχε αρχίσει λίγα χρόνια πριν από τους Νεότουρκους.

1998. Γεώργιος Ασλανίδης

Το 1921 οι Τούρκοι εξόρισαν και την μητέρα του στο Ερζερούμ κοντά στο Κουρδιστάν όπου άφησε την τελευταία της πνοή, μακριά από τα παιδιά της, εξαντλημένη από τις κακουχίες.

Ο ίδιος, μαζί με τα υπόλοιπα αδέλφια του εξορίστηκε στη Μαλάτια, στα ενδότερα της Τουρκίας. Εκεί, τα τέσσερα αδέλφια του πέθαναν από τις στερήσεις και την πείνα, ενώ η μία του αδελφή σκοτώθηκε από τους Τούρκους.

Μέσα σ' αυτήν την άγρια σφαγή και το ξεκλήρισμα της οικογένειά του, κατάφερε να διασωθεί μαζί με τις δύο αδελφές του, παρ' ότι είχαν χάσει τα ίχνη ο ένας του άλλου μέσα στις φλόγες του ξεριζωμού.

Ο ίδιος διασώθηκε κατά πως μας λέει χάρις σ' ένα φιλεύσπλαχνο Τούρκο, ο οποίος τον έκρυψε σ' ένα αχούρι επί ένα μήνα, και τον παρέδωσε σε ανθρώπους του Ερυθρού Σταυρού.

Οδηγήθηκε στην Σαμψούντα και από εκεί το 1923, παιδί 11 ετών, στοιβάχθηκε μαζί με χιλιάδες άλλους πρόσφυγες σ' ένα πλοίο και ξεκίνησε για την Ελλάδα, στα πλαίσια της ανταλλαγής των πληθυσμών.

Παρ' ότι έφυγε μικρός, έχει έντονα χαραγμένες στη μνήμη του εικόνες από την πατρογονική του γη την επί αιώνες ελληνική.

«Η Σαμψούντα μας λέει με συγκίνηση, ήταν από τα πιο όμορφα και πλούσια μέρη του Πόντου. Η πλειοψηφία των κατοίκων της, πριν την γενοκτονία, ήταν έλληνες, οι οποίοι είχαν στα χέρια τους το εμπόριο και την οικονομία της περιοχής. Διακρίνονταν για τις επιδόσεις τους στις τέχνες και τα γράμματα και ζούσαν με οικονομική άνεση. Είχε πολλές ορθόδοξες εκκλησίες, όμορφα κτίρια και εντυπωσιακά καπνομάγαζα. Δυστυχώς αυτή η ένδοξη ελληνική πόλη με την μεγάλη ιστορία της χάθηκε, έσβησε για τους έλληνες...».

Και συνεχίζει ο μπαρμπα-Γιώργος την αφήγησή του και την οδύσσεια που έζησε:

«Με το πλοίο φθάσαμε στην Αιδηψό από κει στην Χαλκίδα και τέλος στην Αθήνα, όπου με έκλεισαν σε ορφανοτροφείο.
Εκεί έμαθα και την τέχνη του ωρολογά. Μέσω του Ερυθρού Σταυρού, με βρήκαν οι δύο διασωθείσες αδελφές του, οι οποίες είχαν εγκατασταθεί στα γειτονικά Κύρια, όπου και τις ακολούθησα. Το 1931 εγκαταστάθηκα οριστικά στη «Μπόργιανη» γιατί είχε πολλά πηγάδια με νερά και η περιοχή ευνοούσε την καλλιέργεια του καπνού, που ήταν και το επάγγελμα των γονιών μου. Στη «Μπόργιανη» εκτός από τα καπνά, ασχολιόμουν και με την τέχνη του ωρολογά, και του επιδιορθωτή γραμμοφώνων. Εδώ παντρεύτηκα, έκανα παιδιά και εδώ έζησα μέχρι σήμερα».

Η σκέψη όμως του μπαρμπα-Γιώργου, γυρίζει στα παλιά και αναπολεί με συγκίνηση εκείνες τις μέρες, που μπορεί να ήταν φτωχές, είχαν όμως μια αληθινή διάθεση ζωής και γλεντιού.

Θυμάται ότι οι Πόντιοι και οι Θρακιώτες ήταν περίπου μισοί και μισοί. Χόρευαν και τραγουδούσαν τους δικούς τους χορούς στην πλατεία του χωριού.

Το πανηγύρι γινόταν συνεχώς την δεύτερη μέρα του Πάσχα και ο κόσμος γλεντούσε με την ψυχή του. Ήταν δύσκολα χρόνια μα είχαν και τις χαρές τους.

Πίεσα τον μπαρμπα-Γιώργο να φέρει στη μνήμη του τα ονόματα των αρχηγών των οικογενειών που ρίζωσαν στο χωριό μας προερχόμενοι από την Σαμψούντα του Πόντου.

Ήταν δύσκολο εγχείρημα, αλλά ο μπαρμπα-Γιώργος με την βοήθεια και άλλων υπερηλίκων, μαζί με τους οποίους έπινε το ουζάκι του στο ΚΑΠΗ του χωριού, κατάφερε να φέρει στη μνήμη του αρκετά απ' αυτά. Ήταν περίπου 30 - 40 οικογένειες μας λέει. Οι περισσότεροι απ' αυτούς ήδη έχουν αποβιώσει. Να μερικά ονόματα που θυμήθηκε:

Τικοζίδης Θεοφάνης, Τσολακίδης
Γερμανός, Ελευθεριάδης
Γιάννης, Αντωνιάδης
Νικόλαος, Παπαδόπουλος
Κων/νος, Σαμλίδης
Αναστάσιος, Αντωνιάδης
Παντελής, Μαχαιρίδης
Παύλος, Βασιλειάδης Δημήτριος,
Γουνατίδης Χρήστος,
Γουνατίδης Χαράλαμπος,
Αντωνιάδου Σουζάνα,
Αντωνιάδου Σοφία,
Μαυρόπουλος Νικόλαος,
Μαυρόπουλος Πρόδρομος,
Μαυρόπουλος Δημήτριος,
Μαυρόπουλος Γεώργιος,
Μαυρόπουλος Θεοχάρης,
Πεγκλίδης Νικόλαος,
Σαχπάζης Γεώργιος.
Απ' όλους αυτούς, μόνο ο Αντωνιάδης Νικόλαος και ο μπαρμπα-Γιώργος βρίσκονται ακόμα στη ζωή.

Όλοι τους όμως έκαναν οικογένειες και άφησαν πίσω τους παιδιά και εγγόνια που φέρουν τα ονόματά τους και μια ιστορία χαμένη στα χιλιοτραγουδισμένα μέρη του Πόντου.

Σημείωση: Για να τον πλήρη κατάλογο των οικογενειών από τον Πόντο, δείτε το Οι γενάρχες μας - Πόντος